Z chwilą pojawienia się zabawek w życiu dziecka rozpoczyna się nowy etap, w którym dzięki zabawkom zaczyna ono zdobywać nowe doświadczenia . Już od pierwszego roku życia dzieci zaczynają symbolicznie wykorzystywać przedmioty, np. pudełko od zapałek może być dla dziecka samochodem.
Fakt posiadania zabawek przyczynia się do kształtowania poczucia własności, siły oraz wzmacnia indywidualność. Posługując się zabawkami dziecko czuje swobodę. Duża ilość zabawek może być przyczyną utraty ich wartości, atrakcyjności w oczach dziecka, a także rozpraszać jego uwagę. Dlatego też niezwykle istotną rzeczą jest właściwy dobór zabawek, rodzice muszą uważać, by zabawki, które dają swym pociechom były właściwie skonstruowane, aby dziecko umiało się nimi posługiwać, bawić. Zabawki pomagają w nawiązywaniu nowych kontaktów, ale są także przyczyną kłótni, konfliktów. Proste, lecz atrakcyjne zabawki mogą być doskonałymi elementami swobodnej zabawy. Pomoce te mogą być przygotowane przez rodziców w domu. Jednym z wielu pomysłów, przykładów może być wykorzystanie do zabawy pudełka z suchym piaskiem., w którym dziecko może patyczkiem rysować różne linie, zygzaki. Kolejną doskonałą zabawą może być wysypywanie piasku lub mąki kukurydzianej do małych pudełek. Czynność ta wyrabia u dziecka różnego rodzaju zdolności, które związane są z z wykonywaniem celowych ruchów. Innym równie ciekawym pomysłem na wykorzystanie zabawki w procesie wychowania może być zabawa miękkimi, dużymi plastikowymi piłkami. Dzięki rzucaniu, chwytaniu, kładzeniu się na nich dziecko ćwiczy zmysł równowagi, jak i również poznaje co to takiego szybkość. Maluch może budować oraz przenosić różne konstrukcje z nadmuchiwanych brył, mających kształty różnych figur geometrycznych np. wałek, kostka, graniastosłup. Następną pomocą sprzyjającą rozwojowi umysłu dziecka są pudełka mające różny kolor, kształt, wielkość. Nakładając jedno na drugie, budując z nich np. „pociąg”, wsypując w nie piasek dziecko: rozwija się ruchowo, nabywa zdolności konstrukcyjne, uczy się oceniać wielkość, poznaje kolory.
Ogromną rolę w rozwoju przypisuje się klockom, z których dziecko może zbudować wiele interesujących rzeczy np. samochód, wieżę, czy pociąg. Podczas tych zabaw rozwija się wyobraźnia oraz ruchy manipulacyjne dziecka. W zabawach używane są również zabawki, które pozwalają na rozwinięcie właściwej pojemności płuc, a także przygotowują ruchy oddechowe, których właściwe funkcjonowanie niezbędne jest do poprawnej głośnej mowy, śpiewu. Do tych zabawek należą trąbki, piszczałki. Natomiast różnego rodzaju sprzęty domowe np. krzesła, fotele mogą być wykorzystywane do ćwiczeń ruchowych.
Już w wieku 2 lat chłopcy wykazują zainteresowanie motoryzacją., która przejawia się bawieniem w „samochód”. Dziewczynki zaś bawią się lalkami-są dla nich matkami, odnoszą się do nich tak jak do żywych osób, naśladując przy tym te sytuacje, które zaobserwowały w relacjach ze swoimi rodzicielkami. Te oto zachowanie przyczynia się do rozwoju ich uczuć, a także świadczy o właściwym przebiegu relacji emocjonalnych.
W procesie wychowania zabawa i zabawka mogą być nagrodą dla dziecka.
Rodzice często wykorzystują ten rodzaj nagrody. Wykonywanie różnych czynności związanych z codziennym życiem może być swojego rodzaju zabawą. Dziecko jest szczęśliwe, kiedy może w jakiś sposób uczestniczyć w w realizowaniu tych zadań. Poznaje nowe przedmioty, uczy się jak może je wykorzystywać. Zadaniem rodziców jest to, aby odpowiednio dostosowywać czynności do poziomu dziecka. Poprzez zabawę może się ono zrelaksować, zregenerować siły. Zabawa jest również doskonałym sojusznikiem w relacjach międzyludzkich, przyczynia się do uspołeczniania, wdrażania dziecka w świat.
Bibliografia:
1. T. Gałkowski, Jak zrozumieć swoje dziecko, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.