Według Ministerstwa Edukacji Narodowej z zarządzenia nr 29 z dnia 4 października 1993r. uczniów z dysfunkcjami do klas integracyjnych przyjmuje się na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka oraz na podstawie orzeczenia Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej i opinii psychologa, jednakże opinia tego organu musi być pozytywna, zaś w orzeczeniu konieczny jest zapis o możliwości kształcenia przebadanego ucznia w szkole integracyjnej.
Według Ministerstwa Edukacji Narodowej z zarządzenia nr 29 z dnia 4 października 1993 r. uczniów z dysfunkcjami do klas integracyjnych przyjmuje się na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka oraz na podstawie orzeczenia Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej i opinii psychologa, jednakże opinia tego organu musi być pozytywna, zaś w orzeczeniu konieczny jest zapis o możliwości kształcenia przebadanego ucznia w szkole integracyjnej.
Utworzenie klasy integracyjnej jest związane z wyborem formy kształcenia dziecka z dysfunkcjami przez rodziców tych dzieci. Należy również stworzyć poprawne warunki społeczne (decyzja rady pedagogicznej, zgoda rodziców dzieci uczęszczających do klasy oraz zgoda organu prowadzącego), ekonomiczne i merytoryczne.
Realizacja kształcenia integracyjnego jest możliwa gdy placówki spełnią edukacyjne podstawy programowo – organizacyjne. Między innymi wnosi się o nauczanie wielopoziomowe w ramach wspólnego programu nauczania (program dopasowany do możliwości i potrzeb dzieci, do tempa ich pracy w oparciu o aktywne metody współpracy). Powierzchnia klasy powinna być zorganizowana w sposób umożliwiający aktywność uczniów niepełnosprawnych oraz modernizacja budynku szkolnego do potrzeb uczniów niepełnosprawnych (podjazdy, winda). W szkole powinno stosować się specjalne pomoce dydaktyczne, środki techniczne czy sprzęt rehabilitacyjny, a także metody wspomagające proces wychowania i kształcenia. Ocenianie powinno mieć charakter opisowy lub opisowo – cyfrowy. Założeniem klas integracyjnych przede wszystkim w klasach młodszych jest obecność dwóch nauczycieli – nauczyciela prowadzącego oraz wspierającego w tym jednego z wykształceniem w kierunku pedagogiki specjalnej. Najczęściej praca dwóch nauczycieli polega na tym, iż nauczyciel ogólny realizuje treści ramowe, które pedagog specjalny dostosowuje do możliwości każdego ucznia. Nie ma konieczności by nauczyciel wspomagający był obecny na każdej lekcji w życiu klasy, gdyż są zajęcia, gdzie jego obecność nie jest konieczna. Z klasą o charakterze integracyjny współpracują również inni specjaliści wspierający (logopeda, surdo- lub tyflopedagog, lekarz, rehabilitant). Klasa integracyjna, to grupa dzieci w klasie szkolnej nie większa niż 15-20 uczniów, z czego od 3-5 dzieci niepełnosprawnych z różnym rodzajem zaburzeń. Przy doborze uczniów niepełnosprawnych do klasy integracyjnej panuje zasada pełnej tolerancji w odniesieniu do rodzaju zaburzenia dziecka. Jednakże dobór grupy powinien być starannie przemyślany pod kątem możliwości nadążenia za resztą klasy i nie opóźniania jej przez osoby niepełnosprawne.
WŁOCHY
Włoski model kształcenia integracyjnego dzieci i młodzieży powstał w latach 60 XX w. i zakłada nieograniczone możliwości wspólnej nauki dla wszystkich dzieci. Włosi organizując wspólną edukację dzieci pełno- i niepełnosprawnych oparli się na pełnej, zwartej integracji według hasła: „Uczyć w działaniu!”. W latach 80-90 ideą integracji został objęty każdy szczebel edukacji oraz miejsca zamieszkania czy pracy. Nie prowadzi się już naboru do szkół specjalnych, które zostały przeobrażone w centra kształcenia nauczycieli specjalnych lub zostały zlikwidowane, dlatego każde dziecko ma prawo pobierać naukę w szkole masowej.
Obowiązek szkolny z prawem do nauki jest określony wiekiem kalendarzowym dziecka, gdy kończy ono 6 lat. Nie istnieją natomiast żadne procedury stwierdzające dojrzałość szkolną. W przypadku dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, przed rozpoczęciem pierwszego roku nauki w szkole muszą zostać określone niezbędne środki wspomagające zarówno rozwój dziecka, jak i rozwój szkoły, aby był w stanie kształcić takie dzieci.
Przyjmowanie dzieci niepełnosprawnych do szkół jest wspierane przez takie instytucje jak: lokalne władze, ministerstwo zdrowia i edukacji. Dzięki nim placówka szkolna jest odpowiednio dostosowana do przyjmowania niepełnosprawnych uczniów pod względem architektonicznym jak i kadrowym – nauczyciele wspierający, specjaliści (logopeda, tyflopedagog…) współpraca z psychologiem i/lub rehabilitantem.
Podczas realizacji kształcenia integracyjnego w klasach I-VIII stosuje się następujące warunki integracji:
- placówka szkolna znajduje się blisko miejsca zamieszkania dziecka,
- klasy integracyjne mogą liczyć maksymalnie 20 uczniów (liczebność innych klas do 25 uczniów), a integracją objęta jest nie więcej niż dwoje uczniów niepełnosprawnych w jednej klasie;
- do każdej klasy integracyjnej jest przydzielony jeden nauczyciel wspomagający zatrudniony w pełnym wymiarze godzin (w jednej klasie uczy 2 nauczycieli). Nawet jeżeli w szkole uczyłoby się tylko jedno niepełnosprawne dziecko placówka ma obowiązek zatrudnić nauczyciela wspomagającego.
Od roku 1990 dzieci niepełnosprawne po ukończeniu szkoły podstawowej mogą rozpocząć edukację w każdym wybranym przez siebie typie szkoły. Integracja dotyczy również kształcenia i kursów zawodowych mających odbywać się w ramach szkoły albo pracy zawodowej.
DANIA
Dania jest państwem realizującym model pełnej integracji szczególnie w zakresie szkoły podstawowej. Wobec czego kraj ten przyjął zasadę społecznej integracji, wyrównywaniu szans oraz normalizacji życia osób niepełnosprawnych. Ze względu na obraną politykę kształcenia w Danii obowiązuje solidarność służb działających w sprawie osób niepełnosprawnych opierająca się na odpowiedzialności społeczeństwa za jednostkę.
Podstawową zasadą przyjętą przez duński system kształcenia specjalnego jest edukacja wszystkich dzieci w szkołach ogólnodostępnych, w miejscu ich zamieszkania, w maksymalnej integracji z ich rówieśnikami, na ile to tylko jest możliwe. Dlatego duże grono uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie specjalnego kształcenie z lekkim stopniem niepełnosprawności pobiera naukę w swoich macierzystych szkołach. Dzieci z ciężką niepełnosprawnością mogą być skierowane do szkół specjalnych lub uczyć się w ogólnodostępnych szkołach (w Danii z tej możliwości korzysta co 10 rodzic- dane z roku szkolnego 2003/2004).
Kształcenie integracyjne jest zorganizowane przez duńskie ministerstwo edukacji w formie specjalnych centr wsparcia, które są organizowane w większości szkół. Duńskie szkoły są dostosowane do indywidualnych potrzeb uczniów, poza pedagogami z zakresu poszczególnych przedmiotów w szkole uczy przeważnie od 5 do 8 doświadczonych pedagogów specjalnych. Kształcenie oraz szkolenie zawodowe nauczycieli pracujących z osobami niepełnosprawnymi odbywa się w ośrodkach edukacyjnych lub w zakładach pracy, w przypadku niektórych niepełnosprawności czasami również w ośrodkach rehabilitacyjnych.
Uczniowie przebywający w szkołach masowych zapewnia się różnorodną edukację specjalną, umożliwiającą pozostanie niepełnosprawnym dzieciom w normalnej klasie wraz z ich rówieśnikami. Jest to zazwyczaj uzupełnienie regularnej edukacji. Jednakże częściej proces ten przenosi się poza tę „zwykłą” klasę i opiera na pracy w małych, specjalistycznych grupach uczniów, o podobnych trudnościach.
W ramach integracyjnego systemu kształcenia prowadzi się:
- kształcenie specjalne w klasie macierzystej (w których oddelegowany nauczyciel z centrum pracuje z jednym lub małą grupką dzieci);
- nauczanie w małych grupach (nauczyciel pracuje z 3-4 uczniów a zajęcia odbywają się częściowo w zwykłej klasie, a częściowo na terenie centrum);
- wzmożona interwencja (opiera się na wzmożonym wsparciu stosowanym w trudnych przypadkach w małych grupach przez określony okres czasu);
- nauczanie zindywidualizowane.
- kształcenie specjalne w klasie macierzystej (w których oddelegowany nauczyciel z centrum pracuje z jednym lub małą grupką dzieci);
- nauczanie w małych grupach (nauczyciel pracuje z 3-4 uczniów a zajęcia odbywają się częściowo w zwykłej klasie, a częściowo na terenie centrum);
- wzmożona interwencja (opiera się na wzmożonym wsparciu stosowanym w trudnych przypadkach w małych grupach przez określony okres czasu);
- nauczanie zindywidualizowane.
BIBLIOGRAFIA:
Apanel D.: Istota i założenia edukacji integracyjnej i włączającej. [w:] Żurawska M., Łukasik A. (red.): Szkoła w nurcie koncepcji, badań i doświadczeń , Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008, s. 26-27.
Husen T., Postlethwaite N: Integracja szkolna w systemach amerykańskim i włoskim [w:] Bogucka J., Kościelska M. (red.): Wychowanie i nauczanie integracyjne : materiały dla nauczycieli i rodziców, Warszawa : Społeczne Towarzystwo Oświatowe, 1994.
Kossewska J.: Współczesne modele integracji szkolnej dzieci niepełnosprawnych. (dostęp z internetu dn. 29.11.2014, http://www.wsp.krakow.pl/biblio/pliki/kossewska_02.pdf)
Sawicka-Wielgusiak S.: Reforma szkolnictwa we Włoszech. [w:] Ruch Pedagogiczny, nr 1-2/2002.
Szada – Borzyszkowska J.: Teoria a praktyka kształcenia integracyjnego, [w:] Klim – Klimaszewska A.: Pedagog jednej czy wielu dróg? Cz. 2 Pedagog w praktyce i na rozdrożu, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2005.
Zamkowska A.: Systemy kształcenia integracyjnego w wybranych krajach Unii Europejskiej, Radom 2004.
Zawiślak A, Organizacja kształcenia specjalnego w duńskiej szkole podstawowej, [w:] Rozwój i funkcjonowanie osób niepełnosprawnych : konteksty edukacyjne i prawne, red. Gajdzica Z., Kraków : Oficyna Wydawnicza \”Impuls\”, 2007.