Praktyczny przewodnik logopedyczny P.W.D. Apex Centrum Logopedyczne, czyli co trzeba wiedzieć o diagnozie i terapii logopedycznej.
1. Kto to jest Logopeda?
Logopeda jest specjalistą, który może:
- Nauczyć Twoje dziecko prawidłowo wymawiać wszystkie głoski języka polskiego.
- Nauczyć je prawidłowo połykać.
- Nauczyć je prawidłowo i wydajnie oddychać.
- Pomóc mu „pozbyć się jąkania” (niepłynności mówienia).
- Nauczyć je jak dbać o swój głos.
- Pomóc mu w nauce czytania i pisania, jeśli zajdzie taka potrzeba.
- Nauczyć je różnicować głoski do siebiepodobne.
- Prowadzić zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii dysleksji słuchowej, wzrokowej, mieszanej.
2.Jaką jeszcze pomoc można uzyskać w prawdziwej poradni logopedycznej.
- Rzetelną diagnozę całościową (psychologiczną, pedagogiczną, logopedyczną) pod kątem rodzaju i rozległości deficytów rozwojowych (dojrzałość szkolna – pospieszenie i odroczenie obowiązku szkolnego), dysleksja.
- Zajęcia grupowe usprawniające:
- wymowę
- koncentrację uwagi
- grafomotorykę (sprawność ręki)
- zapamiętywanie
- integrację percepcyjno-motoryczną
- Zajęcia z zakresu technik szybkiego i efektywnego uczenia się w oparciu o najnowsze osiągnięcia i odkrycia naukowe.
- Zajęcia z zakresu logopedii artystycznej (dla przyszłych aktorów, dziennikarzy, księży, polityków)
- Turnusy logopedyczno – pedagogiczne dla dzieci dyslektycznych (i nie tylko)
3. Nie musisz się martwić, jeśli Twoje dziecko:
- Gaworzy w wieku około 6 miesięcy
- Siedzi samodzielnie bez podparcia około 7 miesiąca życia
- Wymawia pierwsze słowa około pierwszego roku życia
- Około dziewiątego miesiąca życia zaczyna raczkować
- Chodzi samodzielnie około 12 miesiąca życia
- Próbuje posługiwać się zdaniami prostymi ok. 2 roku życia
- Potrafi posługiwać się zdaniami złożonymi w wieku 3 lat
- Tworzy kilkuzdaniową wypowiedź w wieku ok. 3,5- 4 roku życia
- Zamiast głoski „r” do 5 roku życia wymawia „l”
- Zamiast głosek sz, ż, cz, dż do 5 roku życia wymawia s, z, c, dz
- W wieku 6 lat wymawia prawidłowo wszystkie głoski języka polskiego
4. Przyczyny problemów z wymową
- Zbyt długie karmienie butelką
- Zbyt długie ssanie smoczka
- Ssanie kciuka
- Dłużej utrzymujący się katar
- Przerośnięty trzeci migdał
- Problemy z przerośniętymi migdałkami podniebiennymi
- Infantylny sposób połykania
- Wada zgryzu
- Zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe lub wędzidełka wargowe
- Wczesna próchnica zębów mlecznych
- Rozszczep podniebienia lub /i warg
- Nieprawidłowe oddychanie
- Niedosłuch
- Dostarczanie nieprawidłowych wzorców wymowy (mówienie zdziecinniałe do dziecka)
5. Czego możesz się spodziewać podczas wizyty u Logopedy?
- Sprawdzenia budowy aparatu artykulacyjnego (zgryz, język, podniebienie)
- Badania sposobu połykania
- Pytań dotyczących: rozwoju mowy dziecka, rozwoju psychomotorycznego, przebiegu ciąży i porodu
- Zbadania sposobu realizacji wszystkich głosek języka polskiego
- Zbadania słownictwa dziecka, sposobu jego wypowiadania się
- Badania pomięci słuchowej dziecka
- Badania analizy i syntezy słuchowej, pisania i czytania u dzieci siedmioletnich i starszych
- Sprawdzenia sposobu oddychania, tempa mówienia, rodzaju fonacji
PRZYGOTUJ SIĘ DO DIAGNOZY! WEŹ ZE SOBĄ KSIĄŻECZKĘ ZDROWIA DZIECKA!
6. Od czego zależy skuteczność terapii logopedycznej?
- Od rodzaju wady wymowy lub/i/ zaburzenia mowy
- Od sprawności umysłowej dziecka
- Od sprawności aparatu artykulacyjnego
- Od prawidłowej kompleksowej djagnozy
- Od systematyczności w uczęszczaniu na zajęcia logopedyczne i ćwiczeń z dzieckiem w domu
- Od wczesnego rozpoczęcia terapii
- Od aktywnego i świadomego udziału zarówno rodzica jak i dziecka w terapii
- Od porozumienia terapeuty z rodzicem
- Od kompetencji Logopedy
7. Od czego zależy czas trwania leczenia logopedycznego?
- Od rodzaju zaburzenia
- Od rozległości deficytów
- Od wieku dziecka, w którym zgłoszono je na terapię
- Od współpracy terapeuty z rodzicami
- Od systematyczności w ćwiczeniach z dzieckiem
8. Kto wspomaga logopedę w jego pracy
- Psycholog- określa poziom rozwoju wszystkich funkcji poznawczych i rozległości ewentualnych deficytów
- Ortodonta- zbada budowę zgryzu i ustali program ewentualnego leczenia (aparat ortodontyczny, ćwiczenia, zabiegi)
- Laryngolog- zbada budowę jamy ustnej, nosowej, pomoże usunąć przyczyny problemów z oddychaniem (trzeci migdał, skrzywiona przegroda, katar, polipy), podetnie skrócone wędzidełko, zbada słuch
- Foniatra- zdiagnozuje ewentualne problemy z głosem i ustali rodzaj leczenia
- Pedagog- bada poziom umiejętności szkolnych dziecka: pisania (ortografia), czytania, rozumienia przeczytanych treści oraz podejmie pracę w celu wyrównania deficytów w zakresie wyżej wymienionych umiejętności
- Pediatra- służy rodzicowi pomocą, w dotarciu do wszystkich w/w specjalistów
9. Etapy terapii logopedycznej.
I. Wstępna stymulacja logopedyczna dla dzieci od około 3 roku życia w trakcie, której:
- Usprawniamy słuch awerbalny i werbalny
- Wzbogacamy słownictwo
- Doskonalimy orientację przestrzenną
- Ćwiczymy grafomotorykę
- Doskonalimy koncentrację uwagi
- Ćwiczymy koordynację wzrokowo- ruchową- słuchową (integracja percepcyjno-motoryczna)
- Prowadzimy zajęcia oddechowe i usprawniające aparat artykulacyjny w formie zabawy
- Przygotowujemy dziecko do właściwej terapii logopedycznej pod względem motywacyjnym, emocjonalnym i poznawczym
II Właściwa terapia logopedyczna, oparta na metodzie ruchów artykulacyjnych z wykorzystaniem układanki fonetycznej \”Układamy wzorce wymowy\”, w trakcie, której:
- Usprawniamy aparat artykulacyjny pod kątem przygotowania do wywołania zaburzonych głosek
- W dalszym ciągu uczymy dziecko prawidłowego i efektywnego oddychania
- Korygujemy wadliwie wymawiane głoski i inne zaburzenia mowy (jąkanie, nosowanie, dysartria)
- Utrwalamy prawidłową wymowę wywołanych głosek w logotomach, grupach spółgłoskowych, wyrazach, zestawach wyrazowych, zdaniach, dłuższych tekstach, artykulacji samodzielnej i spontanicznej
- Usprawniamy słuch fonematyczny (różnicowanie głosek podobnych)
- Usprawniamy pamięć słuchową, sekwencyjną, analizę i syntezę słuchową
- Usprawniamy kinestezję artykulacyjną
10. Etapy korekcji wad wymowy.
- Ćwiczenia przygotowawcze w formie zabawy
- Wywołanie prawidłowej głoski
- Utrwalenie prawidłowej wymowy głoski w logotomach i grupach spółgłoskowych
- Utrwalenie prawidłowej wymowy danej głoski w wyrazach (w nagłosie, w śródgłosie, wygłosie)
- Utrwalanie prawidłowej wymowy głoski w zestawach wyrazowych, wyrażeniach dwuwyrazowych
- Prawidłowa wymowa danej głoski w zdaniach (krótszych potem dłuższych)
- Prawidłowa wymowa głoski w wierszykach, krótkich tekstach czytanych i mówionych z pamięci w gabinecie logopedycznym
- Prawidłowa wymowa danej głoski w każdej sytuacji życia codziennego
11. Co możesz zrobić dla swojego nienarodzonego jeszcze dziecka?
- Przed zajściem w ciążę zaszczep się przeciwko groźnym dla płodu chorobom zakaźnym (różyczka, grypa, taksoplazmoza)
- Dbać o prawidłowy przebieg ciąży (nie palić papierosów nie pić alkoholu, nie stosować innych używek)
- Unikaj stresów
- Odwiedzaj systematycznie lekarza ginekologa
- Wykonuj wszystkie niezbędne badania prenatalne (kontroluj swoje ciśnienie i poziom cukru)
- Uprawiaj dozwolone sporty
- Odżywiaj się prawidłowo
- Jak najczęściej mów do dziecka, głaszcz je, okazuj mu dużo czułości, słuchaj z nim muzyki i śmiej się do niego (po prostu stymuluj jego rozwój jeszcze w łonie)
12. Co możesz zrobić dla dziecka, które jest już na świecie?
- Uważnie obserwuj jego rozwój
- Stosuj się do poleceń lekarzy
- Nie lekceważ żadnych symptomów chorobowych
- Dużo czytaj i rozmawiaj ze specjalistami na temat rozwoju dziecka, głównie z psychologiem i logopedą
- Zapewnij mu warunki do prawidłowego rozwoju, wzrostu, nauki
- W przypadku zauważenia jakichkolwiek nieprawidłowości udaj się natychmiast do specjalisty
MAMO TATO, CO MOŻECIE MI DAĆ?
- Wiarę we własne siły
- Przekonanie, że bez względu na trudności poradzę sobie w życiu
ZADBAJCIE O MNIE, BO SAMO JESZCZE NIE POTRAFIĘ!!!
13. Najczęściej spotykane problemy z mową:
- Dyslalia: to różnego rodzaju zaburzenia artykulacji spowodowane najrozmaitszymi czynnikami. Polega na nieprawidłowym wymawianiu jednej, kilku lub kilkunastu głosek. Najczęściej zniekształcane głoski: s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź, sz, ż, cz, dż, r, l
- Jąkanie: zaburzenia płynności mowy
- ORM- opóźniony rozwój mowy: gdy mowa dziecka wykształca się później niż u rówieśników
- Nosowanie: gdy głoski ustne wymawiane są jak nosowe (nosowanie otwarte), gdy głoski nosowe wymawiane są jako ustne (nosowanie zamknięte)
- Mowa bezdźwięczna: polega na nie wymawianiu głosek dźwięcznych i zastępowanie ich głoskami bezdźwięcznymi, na przykład zamiast dźwięcznej B wymawia bezdźwięczną P
- Dysartria: zespół zaburzeń oddechowo- fonacyjno- artykulacyjnych na skutek uszkodzenia aparatu wykonawczego- najczęściej towarzyszy MPD (mózgowe porażenie dziecięce)
14. Jak możesz dbać o głos Twojego dziecka?
- Nie pozwól mu pić gazowanych napojów
- Nie pozwól dziecku przekrzykiwać nikogo
- Nie pozwól mu szeptać za często
- Zawsze wylecz do końca każdą infekcję gardła Twojego dziecka
- Nie pozwalaj mu oddychać ustami podczas mroźnego dnia
- Nie podawaj mu lodowatych napojów w upalny dzień
15.Podstawowy podział 45 głosek języka polskiego istotny dla diagnozy i terapii
- głoski nosowe (powietrze przepływa jamą nosową i ustną) – m, n, m’,n’ą, ę
- głoski ustne (powietrze przepływa tylko jamą ustną) – a, o, u, e, y, i, r, l, ł, j, p, t, k, f, h, b, d, w, g, s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź, sz, ż, cz, dż, p’, b’, w’, f’, k’, g’
- głoski dźwięczne (przy ich artykulacji pracują wiązadła głosowe) – b, bi, d, g, gi, ż, dż, ź, dź
- głoski bezdźwięczne (przy ich artykulacji nie pracują wiązadła głosowe) – p, pi, t, k, ki, sz, cz, ś, ć
- głoski twarde – p, b, m, n, f, w, k, g, h, l,
- głoski miękkie – pi, bi, mi, ni, fi, wi, ki, gi, hi, li
- głoski szczelinowe – s, z, sz, ż, ś, ź
- głoski zwarto-szczelinowe – c, dz, cz, dż, ć, dź
- głoski sonorne – r, l, ł, m, n
- głoski dentalizowane 3 szeregów :
- szumiące – sz, ż , cz, dż
- syczące – s, z, c, dz
- ciszące – ś, ź,ć,dź