Blog

Badanie budowy i sprawności narządów artykulacyjnych

Logopedyczne badanie narządów artykulacyjnych obejmuje ocenę języka wraz z wędzidełkiem podjęzykowym, warg, podniebienia twardego i miękkiego, zgryzu oraz stanu uzębienia.

Badając język, ocenia się jego wielkość, kształt oraz motorykę, do sprawdzenia której posłużyć mogą poniższe próby:

  1. Wysuwanie i cofanie języka do jamy ustnej
  2. Kierowanie języka do brody i do nosa
  3. Kierowanie języka do kącików ust
  4. Wykonanie „grotu”
  5. Rozpłaszczanie języka – „łopata”
  6. Unoszenie języka do podniebienia
  7. Wykonanie „rurki”
  8. Ułożenie języka w kształcie „rynienki”
  9. Oblizywanie warg ruchem okrężnym
  10. Ruch okrężny języka po zębach
  11. Klaskanie językiem
  12. Wypychanie językiem policzków

Stan wędzidełka podjęzykowego oceniany jest na postawie pięciu prób, które umożliwiają obserwację jego napięcia:

  1. Maksymalne uniesienie szerokiego języka za górny łuk zębowy przy odwiedzeniu żuchwy.
  2. Uniesienie szerokiego języka na szpatułce za górny łuk zębowy przy odwiedzeniu żuchwy.
  3. Zakrywanie czerwieni górnej wargi grzbietową powierzchnią końcowej części szerokiego języka przy swobodnie rozchylonych wargach i zębach.
  4. Sięganie końcem języka za ostatni ząb dolnego łuku zębowego.
  5. Wysuwanie języka na brodę przy maksymalnym odwiedzeniu żuchwy (oceniana jest symetria i kształt języka – „serduszkowaty” język charakterystyczny jest dla skróconego wędzidełka).

Pracę warg zbadać można za pomocą następujących ćwiczeń:

  1. Zaciskanie warg
  2. Nakładanie wargi górnej na dolną
  3. Nakładanie wargi dolnej na górną
  4. Przesuwanie kącików ust: w lewo, w prawo
  5. Ściąganie i rozciąganie warg
  6. Układanie warg w „ryjek”
  7. Gwizdanie
  8. Nadymanie policzków
  9. „Warczenie motoru” (wibracja warg)
  10. Przepychanie powietrza wewnątrz jamy ustnej
  11. Cmokanie
  12. Parskanie, prychanie konia

Podniebienie twarde oceniane jest na podstawie obserwacji jego budowy i symetrii. Proporcja podniebienia twardego i miękkiego powinna być zachowana w stosunku 2:1. Sprawdza się też, czy podniebienie miękkie podczas fonacji unosi się, jest symetryczne i o prawidłowej budowie.
Ruchomość żuchwy oraz fizjologiczne otwieranie ust ocenia się w trakcie artykulacji samogłoski ‘a’ – są prawidłowe, jeśli uzyskana odległość pomiędzy siekaczami żuchwy i szczęki to około 2-2,5 cm.
Badanie budowy narządów mowy obejmuje także ocenę zgryzu. Wady zgryzu, które najczęściej są przyczyną nieprawidłowej wymowy to: tyłozgryz, przodozgryz, zgryz głęboki, zgryz otwarty. Istotne dla wymowy mogą być również ubytki w uzębieniu, na które także należy zwrócić uwagę podczas badania.

 

Bibliografia:

  • Minczakiewicz Elżbieta: Logopedia. Wybrane zagadnienia z materiałami do ćwiczeń. Kraków 1992.
  • Ostapiuk Barbara: Zaburzenia dźwiękowej realizacji fonemów języka polskiego – propozycja terminów i klasyfikacji. [W:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy. Red. S. Grabias, M. Kurkowski. Lublin 2012.
Shopping Cart