Zestaw do badania Lateralizacji i Konwergencji
Zawiera:
1) Do badania oka dominującego: kalejdoskop, zabawkowy aparat fotograficzny, zakręcany plastikowy słoiczek, kluczyk z otworem
2) Do badania ręki dominującej: komplet drewnianych klocków w pojemniku, plastelina, plastikowy nożyk, plastikowe nożyczki, zestaw kolorowych kredek, blok do rysowania, kolorowy papier, zestaw 3 książeczek do malowania z serii:” Przez zabawę do mówienia, czytania i pisania czyli Wstępna stymulacja logopedyczna. Cz.I – Zwierzęta domowe, Cz.II- Zwierzęta dzikie, Cz. III – Instrumenty muzyczne, Karty Piotruś ( głoski s, z, c, dz), tekturka z otworami i ze sznurowadłem, bezpieczna „igła” z nitką, próby badania Miry Stombak (zał. nr 1)
3) Do badania nogi dominującej: kolorowa plastikowa piłka
4) Do badania ucha dominującego: duża muszelka, pudełko z pozytywką ( grające), wesoły zegarek – budzik
5) Do orientacyjnego badania konwergencji: duży kolorowy ołówek Ważne informacje:Ustalenie programu terapii dla dzieci z zaburzeniami i deficytami rozwojowymi oraz zaburzeniami komunikacji językowej wymaga przeprowadzenia diagnozy dominacji stronnej (ręki, oka, ucha i nogi). Wbrew obiegowym poglądom nie należy czekać zbyt długo na ustalenie się dominacji ręki. Praworęczne dzieci wcześnie ujawniają swoje preferencje stronne. Już dziewięciomiesięczne niemowlęta wykorzystują w geście wskazywania palcem prawą rękę.Dominacja u dzieci praworęcznych ustala się do drugiego roku życia, czemu towarzyszypojawienie się ważnego etapu w rozwoju mowy – łączenia dwóch wyrazów (tzw. grupy dwuwyrazowe) i początki fleksji.Leworęczne dzieci nieco później ujawniają dominację ręki, ale już 2,6 – latek jeśli wykazujedominację prawej półkuli mózgu zaczyna posługiwać się podczas zabawy i jedzenia rękąlewą. Brak dominacji stronnej wskazuje na trudności w ustalaniu się lateralizacji funkcji. Oburęczność ma bardzo negatywny wpływ na nabywanie systemu językowego, a potem na naukę czytania i pisania. ( prof. J. Cieszyńska, art. „ Wpływ oburęczności na nabywanie systemu językowego”, dop. JF-K)Oburęczne dzieci przejawiają w swoim zachowaniu:
•trudności w koncentracji,
•naddaktywność ruchową (kłopoty z wykonywaniem zadań w jednym miejscu),
•zabawy na poziomie niższym niż wiek dziecka
•trudności w osiągnięciu prawidłowej artykulacji głosek,
•trudności z zapamiętywaniem słów,
•opóźniony rozwój mowy,
•kłopoty z rozumieniem przekazów słownych w hałasie,
•szybką dekoncentrację podczas słuchania tekstów czytanych,
•zaburzenia uczenia się sekwencji ruchów,
•kłopoty z zasypianiem.
Braku wyboru dominującej ręki nie należy mylić z oburęcznością wymuszoną
społecznie. Występuje ona wówczas, gdy osobę leworęczną nauczono poprzez
naśladownictwo lub przestawiono na używanie ręki prawej do pisania i jedzenia. Wówczas taka osoba w znaczeniu preferencji mózgowych pozostaje nadal leworęczna, choć wykonuje pewne czynności, warunkowane społecznie, ręką prawą. Należy pamiętać, że asymetria półkulowa nie zmienia się z wiekiem, mogą się zmienić jedynie strategie rozwiązywania zadań. ( prof. J. Cieszyńska, art. „Wpływ oburęczności na nabywanie systemu językowego”, dop. JF-K)
Jak zbadać lateralizację i konwergencję stosownie do przedziału wiekowego?
Poniżej przekazujemy szczegółowe sposoby badania.
Badanie oka dominującego.
Dzieci:
Prosimy dziecko o patrzenie:
a) przez kalejdoskop
b) do słoiczka
c) przez otwór w kartce ( przygotować we własnym zakresie)
d) dziurkę od klucza
e) przy robieniu zdjęć
Dorośli:
Prosimy pacjenta o patrzenie w:
a) mikroskop ( przygotować we własnym zakresie)
b) celownik strzelby ( jw)
c) wizjer ( jw)
d) przeźrocza w przeglądarce ( jw)
Badanie ręki dominującej:
Dzieci małe tj poniżej 3 roku życia oraz 3 – 4 letnie :
a) wrzucanie klocków do pudełeczka (klocki i pudełko muszą być umieszczone w linii
środkowej przed dzieckiem),
b) odkręcanie zakrętki słoiczka,
c) krajanie wałeczka z plasteliny (nóż musi leżeć w linii środkowej trzonkiem skierowanym
prostopadle do dziecka).
d) ustawanie wieży z klocków
e) wskazywanie przedmiotu nazwanego ( np. wskaż palcem, gdzie jest zielone krzesło – obserwujemy, którą reką dziecko się posługuje) f) sięganie po przedmiot ( np. podaj mi zieloną piłkę- obserwujemy, którą reką dziecko się posluguje) Dzieci 5 – 6 letnie
Prosimy o:
a) rysowanie
b) wycinanie
c) otwarcie drzwi gabinetu ( obserwujemy, którą ręką się dziecko posługuje)d) wodzenie palcem po obwodzie okręgu ( próbę do badania przygotować we własnym zakresie)
e) przewlekanie sznurowadła przez otwory w tekturce
Dzieci 7 – 10 letnie
Prosimy o:
a) rzucanie do celu
b) zakręcanie nakrętki na słoiczku
c) przekręcanie klucza w zamku (można wykorzystać drzwi i zamek w gabinecie logopedycznym- obserwujemy, którą ręką dziecko się posługuje).
Dzieci 10 – 13 letnie
Prosimy o:
a) nawlekanie igły trzymanie kierownicy roweru w czasie jazdy – jeśli jest tylko jedna ręka wolna ( przygotować we własnym zakresie lub dziecko musi sobie wyobrazić) c) klaskanie- jeśli jest tylko jedna ręka wolna ( dziecko musi sobie wyobrazić)Dzieci powyżej 13 lat
Prosimy o:a) wbijanie gwoździ ( przygotować we własnym zakresie lub dziecko musi sobie wyobrazić)b) tasowanie kart
c) grożenie palcem
d) próby kreskowania Miry Stambak ( zał. nr 1)
e) równoczesne pisanie cyfr 1-10 w pionowych kolumnach obiema rękami ( przygotować próbę we własnym zakresie)Badanie nogi dominującej
Dzieci:Prosimy o:
a) kopanie piłki
b) skakanie na jednej nodze
c) wchodzenie na taboret
d) wykonanie kroku w przód i tył
e) przesuwanie przedmiotu leżącego na podłodze
Starsi:
a) zatrzymanie toczącej się piłki
b) od której nogi rozpoczyna się wkładanie spodni
c) „jaskółka” (stanie na jednej nodze z rozłożonymi ramionami )
d) sprawdzanie wysokości stopnia przy schodzeniu ze schodów z zawiązanymi oczami
e) wchodzenie na rower
Badanie ucha:
Dzieci małe tj poniżej 3 roku życia i starsze tj powyżej 3 roku życia:
a)słuchanie szumu fal – na stoliku leży duża muszla, prosimy dziecko o wzięcie muszli i przyłożenie do ucha, aby posłuchać szumu fal – obserwujemy do którego ucha przykłada muszelkę
b)słuchanie dźwięków wydobywających się z grającego pudełka – prosimy o przyłożenie pozytywki do ucha i posłuchanie dżwięków – obserwujemy, które ucho jest angażowane.
c) słuchanie tykania zegara
Starsze dzieci i dorośli:
a)rozmowa przez telefon stacjonarny, komórkowy – obserwujemy, które ucho jest dominujące
b) słuchanie tykania zegara – obserwujemy, które uch jest dominujące
Orientacyjne badanie konwergencji
Wszystkie grupy wiekowe:
Bierzemy ołówek do ręki i trzymamy go mniej więcej 30 cm od oczu osoby badanej, która wpatruje się w jego czubek. Zbliżamy powoli ołówek mniej więcej na odległość 1 cm od podstawy nosa, między oczami .
Jeśli oczy nie poruszają się równocześnie, w kierunku środka lub jeśli badany nie potrafi patrzeć na czubek ołówka przynajmniej przez 5 sekund, to znaczy, że mamy do czynienia z zaburzeniem konwergencji.
Następnie nadal trzymając ołówek u nasady nosa, prosimy badanego o spojrzenie na nas, a potem na ołówek, znowu w dal i znowu na ołówek. Oczy powinny zbiegać się równolegle.
Najczęstsze problemy ujawniające się podczas tego testu:
a) oko ma skłonność do porzucania celu i wraca do środka
b) jedno i drugie oko wraca do środka
c) jedno oko oscyluje w tą i z powrotem
d) jedno oko pozostaje nieruchomo zogniskowane, podczas gdy drugie wykonuje normalną konwergencję
e) w poważnych przypadkach oczy pozostają nieruchome – w ogóle nie występuje zjawisko konwergencji, wtedy widzi się 2 ołówki .
Mamy wtedy do czynienia z niedrożną konwergencją.
Udanej diagnozy. P.W.D. Apex Centrum Logopedyczne w Radomsku Jolanta Falana- Kozłowska
Skład i cena zestawu może ulec zmianie stosowanie do dostępności pomocy. Zawsze jednak dobór pomocy będzie uwzględniać ich aspekt i przydatność merytoryczną.
