Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka to interdyscyplinarne podejście, umożliwiające objęcie specjalistyczną opieką dziecka i jego rodziny. To kompleksowe, intensywne i wielospecjalistyczne działania mające na celu pobudzanie oraz stymulowanie psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka od chwili wykrycia pierwszych sygnałów nieprawidłowego funkcjonowania do podjęcia nauki w szkole. Podstawowym założeniem wczesnego wspomagania jest traktowanie rozwoju dziecka jako integralnego i całościowego procesu, warunkowanego przez czynniki genetyczne i środowiskowe, którego bazą jest aktywność. Aktywność rozumiana jest tu jako skłonność wrodzona, warunkująca wszelkie zachowania umożliwiające uczenie się. Jest to warunek ciągłego rozwoju człowieka.
Wczesne wspomaganie może pełnić następujące funkcje:
- informacyjną- informuje o przebiegu rozwoju dziecka, o możliwościach wspierania rozwoju, o formach pomocy rodzinie;
- diagnostyczną- rozpoznanie kliniczne, określenie poziomu funkcjonowania dziecka;
- stymulacyjną- terapeutyczną, prowadzenie wieloprofilowego usprawniania dziecka z zaburzeniami rozwoju.
- Wczesne wspomaganie to także przygotowanie rodziców do samodzielnej pracy z dzieckiem w sposób zgodny z zapisami indywidualnego programu wczesnego wspomagania dziecka, a także kształtowanie pozytywnych relacji między rodzicem a specjalistą prowadzącym terapię wczesnego wspomagania.
Celem oddziaływań Wczesnego wspomagania rozwoju jest jak najwcześniejsze wykrycie i zlikwidowanie bądź korygowanie zaobserwowanych u dziecka nieprawidłowości w rozwoju oraz odpowiednie dobranie ćwiczeń do jego indywidualnych potrzeb; zapobieganie nieprawidłowościom rozwojowym, które można określić w trakcie diagnozy funkcjonowania dziecka i warunków, w jakich się ono rozwija; ustalenie wieloprofilowego programu usprawniania dziecka z wielorakimi zaburzeniami; wczesna – kompleksowa profilaktyka niepełnosprawności, przygotowanie i pomoc rodzinom w rehabilitowaniu dziecka w domu oraz świadomym, prawidłowym pielęgnowaniu dziecka ; kształtowanie pozytywnych relacji rodzic – terapeuta.
To właśnie pierwsze lata życia dziecka decydują o jego samodzielności, dojrzałości do nauki w szkole, efektywności tej nauki i późniejszym funkcjonowaniu w dorosłym życiu. Im wcześniej zostanie postawiona diagnoza i podejmie się działania stymulujące i wspomagające rozwój dziecka, tym lepsze rokowania dla dziecka i szansa na lepsze funkcjonowanie.
Często popełnianym przez rodziców błędem jest więc czekanie na interwencję psychologiczną lub pedagogiczną do wieku szkolnego, gdyż przez ten czas utrwalają się niewłaściwe zachowania dziecka, pogłębiają się dysfunkcje i nasilają niekorzystne postawy rodziców. Wiele zaburzeń narasta wraz z wiekiem, co utrudnia terapię i edukację. Chodzi o to, że we wczesnym okresie rozwoju mózg ma wyjątkowo dużą plastyczność, co zwiększa szansę na pozytywne zmiany, dające możliwość wyeliminowania bądź skorygowania zaburzeń rozwojowych. U dzieci z zaburzeniami o postępującym przebiegu możliwe jest zahamowanie, a czasami nawet całkowite zatrzymanie dalszych niekorzystnych zmian. Istotny jest fakt, że małe dzieci są bardziej podatne na stosowane programy rehabilitacyjne oraz czynią szybsze postępy, łatwiej generalizują wypracowane przez siebie umiejętności i nawyki. Wczesne wspomaganie jest więc szansą na osiągnięcie takich umiejętności, których dziecko nie osiągnęło by bez pomocy.
Zakres wczesnego wspomagania rozwoju dziecka może dotyczyć:
- rozwoju motorycznego,
- stymulacji polisensorycznej,
- rozwoju mowy i języka,
- orientacji i poruszania się w przestrzeni,
- usprawniania widzenia, słuchu,
- umiejętności samoobsługi i funkcjonowania w środowisku,
- komunikacji z otoczeniem i funkcjonowania w relacjach z innymi.
Bibliografia:
- Kwaśniewska G. (red) Interdyscyplinarność procesu wczesnej interwencji wobec dziecka i jego rodziny, wyd. UMCS, Lublin 2007
- Cytowska B., Winczura B. (red) Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka
- internet www.ore.edu.pl