Definicji podaje, iż centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego to niemożność pełnego wykorzystania słyszanego sygnału akustycznego przy prawidłowym jego odbiorze w strukturach obwodowych (Katz, 1994). Można to zdefiniować również jako problemy ze słyszeniem części dźwięków mimo prawidłowego słuchu, spowodowane przez uszkodzenie centralnej – nerwowej – części układu słuchowego. Dotyczą trudności w przetwarzaniu dźwięku na poziomie centralnym (zaburzona jest praca zmysłu słuchu na poziomie centralnego układu nerwowego przy prawidłowym słyszeniu).
Zaburzone jest więc – jak zresztą podpowiada nazwa zaburzeń – przetwarzanie bodźców słuchowych a nie samo słyszenie.
Szacuje się, że co najmniej połowa dzieci z rozpoznanymi trudnościami w uczeniu się, dysleksją, zespołem zaburzeń uwagi i zachowania ma problemy z przetwarzaniem słuchowym typu centralnego. W Polsce Centralne Zaburzania Przetwarzanie Słuchowego występuje u 5 – 7% dzieci w wieku 7 – 14 lat.
Diagnozując dziecko z deficytami i zaburzonym pracą centralnego układu nerwowego obserwujemy:
- kłopoty z koncentracją uwagi,
- problemy ze skupieniem się na głosie nauczyciela,
- często pismo o charakterze dysgraficznym,
- trudności w czytaniu, polegające na niewłaściwym łączeniu głosek w sylaby a później w wyrazy,
- trudności z dobrym słyszeniem w szumie tak powszechnych na korytarzach szkolnych oraz nadwrażliwość na dźwięki,
- mylenie podobnie brzmiących głosek jak p/b, t/d, głosek dźwięcznych z bezdźwięcznymi,błędy ortograficzne typu słuchowego oraz trudności w nauce języków obcych.
- brak umiejętności konstruowania płynnych wypowiedzi,
- konieczność kilkakrotnego powtarzania poleceń,
- często opóźniony rozwój mowy.
- ograniczone rozumienie mowy, gdy nie jest kierowana bezpośrednio wprost do odbiorcy i/lub częste nieprawidłowe zrozumienie pytań i poleceń, szczególnie, gdy są długie i skomplikowane.
- zaburzenie intonacja (mowa monotonna, cicha, albo odwrotnie bardzo szybka i zbyt głośna).
- „skołowanie” po przebywaniu w głośnym środowisku.
- częste bóle głowy.
- zaburzoną koncentrację i krótką zdolność utrzymywania uwagi.
- osłabienie pamięci słuchowej (tj. trudności z zapamiętaniem i/lub powtórzeniem usłyszanej informacji), trudności z uczeniem się na pamięć i zapamiętywaniem sekwencji dźwięków (na przykład nazw dni tygodnia, miesięcy czy tabliczki mnożenia).
- nadmierna potrzeba hałasowania.
Do bardzo częstych czynników, które mogą przyczyniać się do wystąpienia Centralnego Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego należą:
- wcześniactwo,
- niedotlenienie w czasie porodu
- częste zapalenia ucha środkowego,
- genetyczne dyspozycje – dysleksja,
Szacuje się, że co najmniej u połowy dzieci z rozpoznanymi trudnościami w uczeniu się, dysleksją, zespołem zaburzeń uwagi i zachowania występują zaburzenia przetwarzania słuchowego. W wielu przypadkach, to właśnie trudności słuchowe są przyczyną opóźnień w nauce, trudności w czytaniu i pisaniu, czy zaburzeń zachowania. .
Rozwijanie umiejętności słuchowych dziecka
Obecnie w Polsce dysponujemy wieloma możliwościami oddziaływań terapeutycznych, które sprzyjają rozwijaniu umiejętności słuchowych dziecka. Należą do nich:
- metoda Tomatisa,
- Indywidualna Stymulacja Słuchu K. Johansena IAS,
- Auricula TM,
- metoda Samonas wg. Ingo Steinbacha,
- Listening Fitness wg. Paula Madaule,
- Trening Integracji Słuchowej (Auditory Integration Trening – AIT) wg. Guya Berarda.,
- terapeutyczne słuchanie,
- Fast For Word,
- metoda Warnkego,
- Interaktywny Metronom,
- logopedyczne, pedagogiczne treningi słuchowe.
Bibliografia:
- Keith R.W.: Zaburzenia procesów przetwarzania słuchowego. Otolaryngologia, 2004; 3(1): 7–14 Senderski A.: Diagnostyka centralnych zaburzeń przetwarzania słuchowego. Algorytm postępowania diagnostycznego, materiały Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu, 2002