TYPY AFAZJI:
- Afazja czuciowa, recepcyjna lub odbiorcza – w tym przypadku występuje uszkodzenie czuciowego ośrodka mowy, zwanego ośrodkiem Wernicke\’go, położonego w górnym zakręcie skroniowym (pola 41, 42 wg klasyfikacji Brodmanna), który wraz z zakrętami słuchowymi Heschla i okolicą styku skroniowo -ciemnieniowego tworzy ośrodek percepcyjny lub czuciowy mowy. U pacjentów występuje upośledzenie lub całkowite zniesienie rozumienia mowy, najczęściej połączone z próbami kompensacji ekspresyjnej. Przybiera on kształt kliniczny wielomówności, poważnie zniekształconej przez parafazje słowne, zdaniowe, a nawet literowe. Mowa jest wtedy pełna agramatyzmów, neologizmów, sformułowań żargonowych, wypowiadanych bezładnie, alogicznie, z poważnie zaburzoną składnią. Zdarza się, że pacjenci nie są świadomi swojego upośledzenia.
- Afazja motoryczna, ruchowa lub ekspresyjna – w tym przypadku występuje uszkodzenie ośrodka mowy, zwanego też ośrodkiem Brocka, zajmującego tylną część zakrętu czołowego dolnego (pola 44 i 45 wg klasyfikacji Brodmanna). Zaburzenie to przejawia się trudnościami lub całkowitą niemożnością nadawania mowy. Jest ono uzależnione od stopnia uszkodzenia kory i przybiera zróżnicowane postacie kliniczne tj; od całkowitej niemoty do posługiwania się względnie długimi okresami zdaniowymi, najczęściej jednak w połączeniu ze zniekształceniami wyrazowymi i naruszeniem form gramatycznych. Można zauważyć u pacjentów często występującą monofazje czyli powtarzaniem jednego słowa lub sylaby. W tym przypadku pacjenci są świadomi występujących u siebie zaburzeń i zazwyczaj jest tak, że starają się je przezwyciężyć. W wyizolowanym uszkodzeniu ośrodka Brocka rozumienie mowy jest zachowane.
W postaciach czystych afazja czuciowa i motoryczna występują bardzo rzadko. Najczęściej jest tak, że podczas udaru dochodzi do jednoczesnego, choć w nierównym stopniu uszkodzenia obu ośrodków i elementy obu rodzajów zaburzeń korowych mowy współwystępują. Znacznego stopnia upośledzenie ekspresyjne i odbiorcze mowy nazywane jest afazją całkowitą lub globalną.
- Afazja amnestyczna, zwana też nominalną lub anomią. Pacjenci prezentują trudności w nazywaniu przedmiotów (mają świadomość tego jak nazywa się dany przedmiot). Przy próbie nazywania przedmiotów posługują się najczęściej opisem funkcjonalnym. Nieznane jest precyzyjne miejsce, którego uszkodzenie wywoływać by miało tę postać korowych zaburzeń mowy. Istnieją jednak dane, że tę formę afazji wywołuje uszkodzenie okolicy styku płatów skroniowego-ciemieniowego i potylicznego w półkuli dominującej.
Bibliografia:
- Maruszewski M. „ Afazja. Zagadnienia teorii i terapii”.