Metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne, jest metodą dość znaną i stosowaną z powodzeniem w pracy z dziećmi i dorosłymi z różnego rodzaju niepełnosprawnością. Ten opracowany przez Nią system ćwiczeń wywodzi się z baraszkowania, naturalnej formy kontaktu rodzic – dziecko. Został on oparty na twierdzeniu, iż rozwój ruchowy jest podstawą do rozwoju poznawczego. Poprzez zastosowanie odpowiednich zestawów ćwiczeń ruchowych tworzy się możliwość realizowania potrzeb psychicznych, a tym samym sposobność ujawnienia się własnej aktywności jednostki.
Ważne dla osób upośledzonych umysłowo jest to, że znajomość mowy nie jest konieczna do uczestniczenia w tych ćwiczeniach. Bodźce kinestetyczne, poczucia związane z równowagą, dotykiem, odczuwaniem ruchu leżą u podstaw kształtowania własnej tożsamości
Celem tej metody jest doświadczenie:
- Ruchu,
- Kontaktu emocjonalnego,
- Kontaktu fizycznego,
- Kontaktu społecznego,
- Poznanie własnego ciała.
Stosując tę metodę dążymy do rozwoju:
- Świadomości schematu ciała, integracji poszczególnych jego części,
- Orientacji w czasie i przestrzeni w środowisku zewnętrznym,
- Poczucia bezpieczeństwa, zaufania do siebie i partnera,
- Emocji, opanowywania ich,
- Własnej inwencji, pewności siebie, inicjatywy,
- Spontaniczności ruchu i zachowań,
- Sprawności ruchowej, wyobraźni, pojęć,
- Koncentracji uwagi, sposobu komunikowania się,
- Umiejętności rozluźniania się po okresie napięcia i koncentracji,
- A także do integracji środowiska, w którym jesteśmy.
PROGRAMY AKTYWNOŚCI MARIANNY I CHRISTOPHER\’ A KNILL\’ÓW
Programy Aktywności mają zabawową formę muzyczno-ruchowa. Wszystkim aktywnością ruchowym towarzyszy specjalnie skomponowana muzyka, która sprzyja zdobywaniu i ukierunkowaniu uwagi dziecka, tworzy ramy czasowe pomagające w zorganizowaniu tych ruchów i czynności. Muzyka wyznacza długość trwania ruchu i uzasadnia jego charakter. Ruchy obejmują ćwiczenia całego ciała. Każdy z nich ma uzasadnienie funkcjonalne. Wykonując aktywność wielokrotnie dziecko uczy się schematu własnego ciała, poznaje zależności między poszczególnymi jego częściami, a tym samym uczy się świadomego władania nim.
Program Wprowadzający ma na celu przybliżenie dziecku schemat jego ciała. Program Pierwszy rozwija świadomość górnej części ciała, a Program Drugi dolnej. Program Trzeci wymaga znacznie większej świadomości społecznej dziecka, ruchliwości, koordynacji i orientacji w przestrzeni. Program Czwarty jest pogłębieniem umiejętności nabytych w poprzednich programach. Zakończony jest tańcem, w którym dziecko ma możliwość zaprezentowania w sposób spontaniczny nabytych umiejętności. Program SPH stworzony został na potrzeby dzieci niepełnosprawnych fizycznie. Muzyka wyznaczająca trwanie aktywności jest wyraźnie dłuższa niż w poprzednich programach.
Temat zajęć: Spotkanie w Indiańskiej wiosce
Scenariusz przeznaczony jest dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym
CELE:
- Rozwijanie świadomości własnego ciała i przestrzeni
- Rozwijanie zaufania do siebie
- Zdobywanie pewności siebie i poczucia bezpieczeństwa w otoczeniu
- Kształtowanie pozytywnych odczuć w kontakcie z innym człowiekiem
- Nawiązywanie kontaktu i współpracy z partnerem i grupą.
METODY:
- Metoda Ruchu rozwijającego W. Sherborne,
- Metoda M.i Ch. Knill,
- Muzykoterapia
FORMY PRACY:
- Indywidualna
- Grupowa
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
- koce, karimaty, plakietki z indiańskimi imionami, gazety, piłka do skakania, kaseta z muzyką
PRZEBIEG
Część wstępna
Powitanie dzieci : dzień do-bry (uderzamy dłońmi o podłogę), dzień do-bry (uderzamy dłońmi o kolana), dzień do-bry (klaszczemy), dzień do-bry (klaszczemy nad głową).
Nadanie dzieciom imion poprzez rozdanie plakietek samoprzylepnych z imionami indiańskimi np. Biała chmurka, Jesienny Deszcz, Groźny Grzmot itp.
Przywitanie się w parach. Witaja się nasze dłonie, łokcie, stopy, kolana, plecy itp.
Część pierwsza: „Poznanie własnego ciała”
- Wyczuwanie nóg (w ruchu)
Maszerowanie i bieganie z podnoszeniem wysoko kolan – wyczuwanie nóg
Chodzenie, bieganie na sztywnych nogach
Chodzenie, bieganie na miękkich nogach
Chodzenie z otwartym parasolem pod wiatr
Chodzenie jak po gorącym piasku, który parzy w stopy
Chodzenie skacząc po kamieniach przez górski strumyk - Zabawa „Rób tak, nie rób tak”.
Prowadząca wykonuje różne ruchy, mówiąc przy tym w przypadkowej kolejności: „rób tak” – wtedy grupa naśladuje jej ruchy, „nie rób tak” – wtedy grupa stoi nieruchomo. Jeśli ktoś się pomyli siada z boku i obserwuje innych. - Naśladowanie opadających liści. Dzieci zajmują miejsca na kocach.
Relaks
Kołysanie
Wymachiwanie rękoma
Zginanie i rozprostowanie rąk
Zaciskanie i otwieranie dłoni
Pocieranie dłoni Klaskanie
Głaskanie głowy
Głaskanie brzucha
Głaskanie policzków - Wyczuwanie dolnych części ciała
wyczuwanie kolan. siedząc – przyciąganie kolan do siadu skulnego, chowanie głowy i rozprostowywanie się do pozycji leżącej
wyczuwanie nóg siedząc – kolana wyprostowane:
dotykanie palcami stóp podłogi,
uderzanie o podłogę piętami , następnie całą stopą,
wyczuwanie pośladków – ślizgając się w siadzie po podłodze, skacząc na piłce, siad skulny, kręcenie się wokół własnej osi w jedna i drugą stronę.
Część druga: Ćwiczenia na poczucie bezpieczeństwa
rozluźnienie mięśni w leżeniu na plecach, kładziemy liść na brzuchu i oddychamy obserwując jak się unosi
jedna osoba robi „mostek” (klęk podparty), druga przechodzi pod nią, nad nią, dookoła
utworzenie pociągu przez grupę, pociąg wjeżdża do tunelu utworzonego przez część grupy
Część trzecia: Ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu i współpracy z partnerem i grupąA. Ćwiczenia „z”
Para staje naprzeciw siebie i na przemian wykonuje przysiady
Jeden- leżenie tyłem, drugi przetacza partnera jak kłodę
Jeden leżenie przodem, ręce w przód (lub tyłem), drugi ciągnie za ręce lub nogi (jadą na wycieczkę),
Siedząc tyłem do siebie, przepychają się plecami,
„Rowerek”
Jeden siad skulny, drugi przeskakuje partnera,
Ćw. „Lustro” – naśladowanie ruchów partneraB. Ćwiczenia „przeciwko”
1) próba przesunięcia skały ( partner siedzi oparty)
2) próba przewrócenia partnera leżącego na plecach lub brzuchu na druga stronę
3) przepychanie stopami, dłońmi
C. Ćwiczenia „razem”
Zabawa „złap za”- w rytm muzyki dzieci poruszają się po sali, po wyłączeniu pada polecenie złap za np. kolano, ucho, ręke
kołysanie jednej osoby w kocu
kilku ćwiczących (4-6) w klęku podpartym w rzędzie kołysze ćwiczącego, który leży na ich plecach. Rząd naśladuje falę przesuwa się do przodu i do tyłu. Trzeba uważać, żeby ćwiczący nie spadł z pleców, na zakończenie rząd siada, a dwóch ostatnich podtrzymuje ręce i nogi tego, który zsuwa się na podłogę,
kilka osób kładzie się na plecach tworząc koło, rozszerzają nogi i ręce, reszta stara się przechodzić między nimi
Ćw. „waga” : chwytanie się za ręce i wykonywanie przysiadów
Ćw. „domek” :część grupy w dwójkach w klęku podpartym tworzy domek, reszta dzieci swobodnie biega, na znak wyłączonej piosenki mają się schronić do dowolnego domku, następuję zamiana, tak aby każde dziecko mogło być w domku.
Część czwarta: Ruch kreatywny
Zgniatanie gazet w rytm muzyki i wrzucanie do „ogniska”
Taniec przy ognisku( swobodny)
Taniec lambado
Część piąta: Zakończenie
Pożegnanie dzieci : do-wi-dze-nia (uderzamy dłońmi o podłogę), do-wi-dze-nia (uderzamy dłońmi o kolana), do-wi-dze-nia (klaszczemy), do-wi-dze-nia (klaszczemy nad głową).
Bibliografia:
- Marta Bogdanowicz,: \”Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka\”, Warszawa 1994r.WSZiP.
- Knill Ch.- Dotyk i komunikacja. CMPP-P. ME, W-WA ,1995,
- Rewalidacja 2(8)2000-czasopismo dla nauczycieli i terapeutów,