Szanowni Państwo !
W związku z bardzo częstymi zapytaniami dotyczącymi narzędzi diagnostycznych do badania praksji języka zamieszczamy krótką informację na ten temat.
Ogólnie PRAKSJA jest to zdolność do wykonywania celowych ruchów. Może dotyczyć motoryki dużej, małej a także aparatu mowy (praksja oralna). Praksja oralna to zdolność do wykonywania celowych ruchów narządów artykulacyjnych, która może być zaburzona (dyspraksja oralna) lub zniesiona (apraksja oralna).
Badanie praksji wg A. Prusińskiego obejmuje:
Badanie ruchów elementarnych
- zaciskanie pięści
- marszczenie czoła
- klaskanie
- wysuwanie języka
Badanie ruchów ekspresyjnych
- przeczenie
- oddawanie honorów wojskowych
- gest pożegnania
Maskowanie czynności
- udawanie gry na fortepianie
- wkręcanie śruby
Naśladowanie ruchów wykonywanych przez badającego
Badanie praksji wg A. Maruszewskiego i I. Styczek:
- Statycznej czyli umiejętności właściwego ułożenia kończyn np. naśladowanie znaku „V” lub „figi”.
- Dynamicznej czyli umiejętności wykonywania pewnych ciągów ruchów, ruchów naprzemiennych prawej i lewej dłoni np. zaciśnięcie w pięść jednej dłoni z równoczesnym puszczeniem palców drugiej dłoni.
- Konstruktywnej czyli umiejętność odtworzenia ruchów z pamięci np. zapięcie guzików, zawiązanie butów.
- Przestrzennej czyli umiejętności naśladowania ruchów kończyn badającego stojącego naprzeciwko.
Próby praksji języka (zilustrowane 7 zdjęciami) zawiera między innymi Test logopedyczny Wydawnictwa Apex. Zamieszczone w teście próby sprawnościowe dotyczą wszystkich przedziałów wiekowych (od 5 roku życia). Zadaniem badanego jest powtórzenie zademonstrowanych przez badającego ćwiczeń (w oparciu o zdjęcia). Badający zwraca uwagę czy badany prawidłowo wykonuje zademonstrowane ćwiczenia oraz przy których ćwiczeniach ma kłopoty z właściwym ułożeniem języka i warg.
Próby do wykonania:
- Przy szeroko otwartych ustach ( tak jak do samogłoski a) zawiń czubek języka na górną, a następnie na dolną wargę
- Przy szeroko otwartych ustach wysuń język z buzi a następnie energicznie go skurcz, tak, aby czubek języka nie podniósł się do góry.
- Przy szeroko otwartych ustach podnieś język do środka wałka dziąsłowego górnego i wypowiedz głoskę l (język musi być wyprostowany).
- Zrób koci grzbiet: ułóż czubek języka na dole (za dolnymi zębami), a środek języka ułóż w łuk, aby nastąpiło zwarcie z podniebieniem.
- Wysuń język na brodę najdalej jak potrafisz. Nakryj go górną wargą i dmuchaj na środek języka.
- Ułóż usta w dzióbek (wymowa samogłoski u), a następnie w słoneczko (wymowa samogłoski i).
- Przy złączonych zębach ułóż usta w ryjek (usta do przodu) i słoneczko (usta rozciągnięte).
Bibliografia:
- Surowaniec Józef, Słownik terminów logopedycznych WSP im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Kraków 1992.
- Prof. dr hab. med. Antoni Prusiński, Poradnik dla chorych na migrenę, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1986, Wydanie II poprawione i uzupełnione.
- Styczek Irena, Logopedia, PWN, Warszawa, 1979.