U dzieci rozpoczynających naukę szkolną bardzo często zauważyć można różnego rodzaju wady wymowy. Duża liczba dzieci nieprawidłowo artykułujących głoski, świadczy o małej skuteczności zabiegów profilaktycznych podejmowanych przez najbliższe otoczenie dzieci, ich rodziców i opiekunów.
Często rodzice zbyt długo zastanawiają się, czy ich dziecko powinno zacząć uczęszczać na zajęcia logopedyczne. Niekiedy otoczenie, a nieraz (jak mówili rodzice) i lekarze zniechęcają rodziców do wczesnego kontaktu z logopedą twierdząc, że „dziecko z tego wyrośnie”.
Dlatego też bywają rodzice, którzy czekają aż problem samoistnie minie. To sprzyja utrwalaniu się wady i sprawia, że jej zlikwidowanie będzie wymagało znacznie więcej czasu i wysiłku zarówno ze strony dziecka, jak też rodzica i logopedy.
Bywają również rodzice, którzy zgłaszają się po poradę z dzieckiem 3-letnim, gdyż martwią się, że nie realizuje ono głosek: sz, ż, cz, dż lub r. W tym wieku dziecko ma prawo nie wymawiać jeszcze głosek szumiących oraz r, jednak konsultacja z logopedą nigdy nie zaszkodzi.
Najczęściej pierwszy kontakt z logopedą mają dzieci w wieku 5, 6 lat. Trafiają one zwykle na terapię z już utrwalonymi nieprawidłowymi wzorcami artykulacyjnymi.
Pamiętajmy jednak, że nigdy nie jest za późno na podjęcie współpracy z logopedą!
Terapia logopedyczna nie boli, o co często pytają dzieci podczas pierwszego spotkania. Postawienie diagnozy przez logopedę jest pierwszym krokiem, by określić rozwój dziecka na płaszczyźnie językowej. Kolejnym krokiem jest ustalenie indywidualnej terapii i dobranie odpowiednich dla dziecka ćwiczeń, które mają usprawniać narządy artykulacyjne i usuną nieprawidłową wymowę.
Jak wiemy bowiem logopeda zajmuje się korygowaniem wad wymowy i usprawnianiem motoryki aparatu mowy, profilaktyką i likwidowaniem zaburzonej komunikacji językowej oraz stymulacją mowy opóźnionej.
Efekty terapii logopedycznej zależą przede wszystkim od rzetelnie postawionej diagnozy oraz wywiadu z rodzicami. W razie potrzeby logopeda powinien skierować dziecko na dodatkowe badania np. słuchu, laryngologiczne, psychologiczne.
Logopeda podczas zajęć powinien pamiętać, że każde dziecko jest indywidualnością i trzeba do niego dostosować program terapii. Należy też umiejętnie z nim postępować, by nie zrazić dziecka do zajęć i ćwiczeń. Nawiązanie dobrego kontaktu z dzieckiem w czasie terapii jest bardzo istotne. Brak współpracy, nieufność, czy szybka męczliwość powinny mobilizować logopedę do prowadzenia atrakcyjnych zajęć, które byłyby dostosowane do możliwości dziecka. Wyrabianie u dziecka dużej motywacji do doskonalenia języka przynosi dobre efekty.
Mogę z własnego doświadczenia to potwierdzić. Odpowiednio zmotywowany 7-latek po kilku zajęciach zaczął realizować głoski szeregu szumiącego. Zmiana zaszła również w jego podejściu do ćwiczeń, przestał je traktować jak karę, a zaczął jak środek do osiągnięcia zamierzonego celu. Przestał niechętnie i z oporami ćwiczyć, a wręcz starał się mnie popędzać, abyśmy jak najwięcej ćwiczyli.
Równie ważna dla efektów terapii jest dobra współpraca z rodzicami. Dlatego rodzice powinni uczestniczyć w zajęciach (chyba, że nie życzy sobie tego dziecko – co się zdarza) oraz otrzymywać wskazówki do pracy w domu. Rodzice mają za zadanie utrwalanie z dzieckiem opracowanego w gabinecie logopedycznym materiału, gdyż tylko wtedy można przejść do następnego etapu ćwiczeń. W ćwiczeniach domowych bardzo ważna jest systematyczność i konsekwencja. Lepsze i szybsze efekty uzyskuje się prowadząc ćwiczenia domowe codziennie przez 15-20 minut. Ćwiczenia powinny przebiegać w spokoju, bowiem pośpiech i nerwowość utrudniają przyswajanie materiału. Dzieci należy chwalić nawet za minimalne osiągnięcia, gdyż to mobilizuje je do dalszego wysiłku.
Zajęcia logopedyczne powinny odbywać się co najmniej raz w tygodniu, w ten sam dzień i o tej samej godzinie, po to by dziecko przyzwyczaić do systematycznych ćwiczeń.
Rodzice powinni pamiętać, że zapobieganie i korekcja wad wymowy, to zapobieganie ewentualnym trudnościom, czy niepowodzeniom szkolnym. Zawsze bowiem dziecko źle mówiące popełnia błędy w pisaniu, a kiedy słabo czyta może mieć trudności w rozumieniu tekstów lub mieć zahamowania w spontanicznym wypowiadaniu się.
Utrzymujące się u dziecka wady lub zaburzenia mowy mogą doprowadzić do zaburzeń w kontaktach z rówieśnikami, wyobcowania, osamotnienia, spowodować niższą samoocenę.
Rodzice pamiętajcie, że jesteście domowymi terapeutami swoich dzieci!