Logopeda wybiera w procesie terapii różne metody pracy, dobiera właściwe środki. Równie ważne jest także dobranie odpowiedniego układu organizacyjnego, formy pracy małych pacjentów. Podstawową formą pracy logopedy z dzieckiem jest terapia indywidualna, jednak zdarza się, że dzieci są zamknięte w sobie i nie chcą podejmować żadnych zadań, dlatego dodatkowo wymagają zajęć grupowych, które poprzez swoją atrakcyjność zwiększałyby tym samym efektywność terapii logopedycznej. Należy jednak zaznaczyć, iż terapia grupowa nie może stanowić podstawowej formy pracy a tylko jest niezbędnym uzupełnieniem pracy indywidualnej.
Szczególne znaczenie grupy rówieśniczej dla kształtowania się osobowości i rozwoju dziecka jest od dawna tematem bardzo wielu prac z zakresu przede wszystkim psychologii rozwojowej, społecznej oraz socjologii. Funkcje, które grupa dzieci w podobnym wieku spełnia w całym rozwoju dziecka, stanowią jednocześnie o ich terapeutycznej skuteczności. Dlatego niezrozumiałe jest dlaczego ta lecznicza i profilaktyczna moc grupy wykorzystywana jest w tak znikomym stopniu w pracy terapeutycznej. We wszystkich kierunkach terapii dziecięcej terapia grupowa ma niesłusznie o wiele mniejsze znaczenie niż terapia indywidualna. Publikacje dotyczące grupowej terapii dziecięcej ukazują się odwrotnie proporcjonalnie do ich znaczenia, to jest zbyt rzadko. Należy wskazać, iż rozwój dzieci dokonuje się w dużym stopniu poprzez interakcje społeczne. Zachowania innych osób wobec dziecka i zachowanie dziecka wobec innych wpływają na rozwój osobowości, poznania ( spostrzegania, pamięci, myślenia), mowy, emocji i oczywiście zachowania społecznego.Grupowa forma organizacji aktywności dzieci zapewnia możliwość tworzenia warunków do doświadczeń językowych w zakresie reprezentatywnej i komunikatywnej funkcji języka . Daje dziecku możliwość dokonywania wyborów i przeżywania pozytywnych efektów własnych działań, umożliwia zdobycie doświadczeń w mówieniu, słuchaniu i byciu słuchanym. Mówiąc o pracy grupowej mamy na myśli skład grupy, do której wchodzi kilkoro dzieci. Ta forma aktywności dzieci dostarcza bodźców aktywizujących i sprzyja uspołecznieniu uczestników grupy. Grupowa praca z dziećmi dostarcza bardzo konkretnych korzyści, które wynikają z jej zastosowania zarówno dla małych pacjentów jak i logopedy. Przede wszystkim rozwijają wiarę we własne możliwości, umożliwiają wzajemne uczenie się dzieci, dają więcej okazji do posługiwania się językiem, uczy słuchania. Również logopeda czerpie pewne korzyści z zajęć grupowych. Należą do nich między innymi to, iż ułatwiają one aktywizację dzieci, pozwalają na lepsze poznanie dziecka i nawiązanie z nim bliższego kontaktu.
Ważne, aby zajęcia grupowe dla dzieci były prowadzone w sposób zabawowy. Ćwiczenia te przede wszystkim rozwijają aparat mowy oraz służą rozwijaniu słuchu fonematycznego. Aby utrwalić u dzieci prawidłową wymowę warto na zajęcia zaprosić rodziców, którzy w ten sposób będą mogli zaobserwować i nauczyć się zabaw oraz ćwiczeń, które mogą wykorzystać w pracy z dzieckiem w domu. Proponowane zabawy logopedyczne prowadzone są często w połączeniu z ćwiczeniami przygotowującymi dzieci do nauki czytania i pisania, ponieważ prawidłowa wymowa jest warunkiem powodzenia i sukcesów w szkole. Od umiejętności poprawnego mówienia zależy bardzo wiele. Mowa odgrywa poważną rolę w społecznych kontaktach człowieka z innymi ludźmi.
Wiek przedszkolny jest takim najlepszym okresem, momentem do prowadzenia zajęć grupowych. Stąd jeżeli dziecko nie chce podejmować indywidualnej współpracy z logopedą proponuje się zajęcia grupowe, które mogą wpłynąć na to, iż dziecko zaangażuje się w ćwiczenia. Należy wychodzić naprzeciw potrzebom językowym dzieci. Zajęcia grupowe przynoszą efekty nie tylko w postaci poprawy umiejętności dziecka w zakresie komunikowania się, dostarczają one również wielu radosnych dla małego człowieka przeżyć i wrażeń. Szczególnie ważne są te zajęcia zwłaszcza dla dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, u których zaburzenia mowy występują na tle innych zaburzeń. Zajęcia te (ich treść, forma, i metody )powinny być dostosowane do potrzeb i możliwości dzieci. Istotnym elementem prowadzenia takich zajęć jest szeroka współpraca rodziny dziecka i logopedy w zakresie wspomagania rozwoju mowy dziecka.
Ważne jest, aby terapia była efektywna i urozmaicona. Jedną z możliwości jest wykorzystanie na zajęciach grupowych logorytmiki. Logorytmika jest dziedziną wiedzy, w której na bazie ćwiczeń muzyczno-ruchowych stosuje się ćwiczenia słowno- ruchowe, których głównym składnikiem jest rytm. Zauważa się, że często dzieci chętniej wypowiadają się słownie w czasie wspólnych zabaw ruchowych, a także w czasie różnorodnej działalności muzycznej, gdy w sposób naturalny doznają stymulacji i nie spodziewają się większych niepowodzeń. Podczas zabawy dzieci zapominają, że mowa wymaga mozolnej pracy. Słowa i zdania powodujące na zajęciach indywidualnych wiele kłopotów , podczas zabawy zostają wymówione spontanicznie, bez większych trudności. Zajęcia grupowe nie tylko ćwiczą mowę, ale również wpływają na inne funkcje psychomotoryczne. Na pewno taka forma terapii grupowej pozytywnie wpłynie i wspomoże proces terapii indywidualnej.
Bibliografia:
- Kilińska E., Ćwiczenia logorytmiczne. Gdańsk 1993.
- Nowak J., Wybrane problemy logopedyczne. Bydgoszcz 1992.
- Przyborowska-Wynimko Achajska., Nowe rytmy. Gdańsk 2002.
- Sachajska E., Uczymy poprawnej wymowy. Warszawa 1992.
- Smoczyńska–Nachtman U., Zabawy i ćwiczenia przy muzyce. Warszawa 1982.
- Zaleski T., Opóźniony rozwój mowy. Warszawa 1992.
- Birch A. Psychologia rozwojowa w zarysie Warszawa 2007
- Młynarska, Smereka Psychostymulacyjna metoda kształtowania i rozwoju mowy oraz myślenia